Έρευνα της ActionAid αποκαλύπτει πως η έκκληση της ΕΕ προς το COP28 για την αντιμετώπιση των επιβλαβών για το κλίμα χρηματοοικονομικών ροών δεν συμβαδίζει με τις δικές της προσπάθειες εντός Ένωσης
Καθώς η ΕΕ κάνει έκκληση στο COP28 για πρόοδο σχετικά με τη διόρθωση των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών ροών, νέα έρευνα της ActionAid δείχνει πως η έκκληση αυτή δεν συνοδεύεται από αντίστοιχες προσπάθειες εντός Ένωσης να ρυθμιστεί o χρηματοπιστωτικός κλάδος.
Η έρευνα αναδεικνύει ότι η βιομηχανική γεωργία και η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων στις χώρες του Νότου λαμβάνουν από την ΕΕ τετραπλάσια χρηματοδότηση από ευρωπαϊκές τράπεζες από τα ποσά που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις ως χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Στα 7 χρόνια από τη Συμφωνία του Παρισιού, ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν δώσει χρηματοδοτήσεις ύψους 281 δισ. ευρώ σε δραστηριότητες που σχετίζονται με τα ορυκτά καύσιμα και τη βιομηχανοποιημένη γεωργία στις χώρες του Νότου. Κορυφαίες ευρωπαϊκές τράπεζες, όπως η BNP Paribas, η Société Générale, η Crédit Agricole, η Deutsche Bank και η Santander, χρηματοδοτούν την κλιματική κρίση.
Όπως αναφέρει η έρευνα της ActionAid, ενώ η ΕΕ καλεί το COP28 - κατά τις διαπραγματεύσεις για το κλίμα - να σημειώσει πρόοδο στο να σταματήσουν οι επιβλαβείς για το κλίμα χρηματοοικονομικές ροές, ο χρηματοπιστωτικός κλάδος της ίδιας της Ένωσης συνεχίζει να χρηματοδοτεί τα ορυκτά καύσιμα κι άλλους τομείς με υψηλό αποτύπωμα άνθρακα.
Η ΕΕ, που πιέζει για την εφαρμογή του άρθρου 2.1γ της Συμφωνίας του Παρισιού, το οποίο ζητά να καταστήσουν τις «χρηματοδοτικές ροές συμβατές με την κατεύθυνση προς την ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την ανθεκτικότητα στις κλιματικές μεταβολές», πρέπει να ηγηθεί της προσπάθειας.
Η έκθεση «Ευρωπαϊκές χρηματοοικονομικές ροές τροφοδοτούν την κλιματική κρίση: Ο ρόλος του άρθρου 2.1γ της Σύμβασης-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Αλλαγή του Κλίματος (UNFCCC)» αναδεικνύει ότι οι χρηματοδοτήσεις που παρέχουν ευρωπαϊκές τράπεζες σε δραστηριότητες που σχετίζονται με ορυκτά καύσιμα και με τη βιομηχανοποιημένη γεωργία στις χώρες του Νότου ανέρχονται σε 40,2 δισ. ευρώ κατά μέσο όρο το έτος. Το ποσό αυτό είναι τετραπλάσιο από τη μέση χρηματοδότηση των 9,7 δισ. ευρώ ετησίως που παρέχουν η ΕΕ και τα κράτη – μέλη της ως πραγματικά ποσά (ισοδύναμο επιχορήγησης) για χρηματοδοτήσεις προς την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης στις χώρες του Νότου.
Οι προσπάθειες της ΕΕ για την προώθηση των ζητημάτων που σχετίζονται με το άρθρο 2.1γ είναι ταυτόχρονα και χρήσιμες και προβληματικές. Η ActionAid καλωσορίζει τις προσπάθειες να αλλάξουν οι επιβλαβείς διεθνείς χρηματοδοτικές ροές. Όμως, η έκθεση καταδεικνύει ότι η ΕΕ προσπαθεί επίσης να χρησιμοποιήσει τα ζητήματα του άρθρου 2.1γ για να μειώσει τις δικές της υποχρεώσεις να παρέχει το μερίδιο που δικαίως της αναλογεί σε δημόσιες επιδοτήσεις.
Σε παράλληλες διαπραγματεύσεις για την επίτευξη νέου χρηματοδοτικού στόχου για το κλίμα πέρα του 2025, οι αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες διαφωνούν ως προς τον βαθμό που θα πρέπει να προσμετρώνται στους χρηματοδοτικούς στόχους για το κλίμα οι ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις, που περιλαμβάνουν δάνεια που παρέχουν οι τράπεζες. Για τις χώρες που οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης τις οδηγούν στο χρέος, η χρηματοδότηση με τη μορφή της επιδότησης αποτελεί τη χρησιμότερη μορφή στήριξης. Οι αναπτυσσόμενες χώρες δικαιολογημένα ανησυχούν ότι οι προσπάθειες της ΕΕ για πράσινες ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις υπό το άρθρο 2.1γ θα προσμετρήσουν στον Νέο Συλλογικό Ποσοτικό Στόχο χρηματοδότησης (NCQG), που σχετίζεται με το άρθρο 9 της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα.
Η Teresa Anderson, Επικεφαλής για την Κλιματική Δικαιοσύνη της ActionAid International και μια εκ των συντακτών της έκθεσης, δήλωσε: «Τα χρήματα του κόσμου ρέουν προς τη λάθος κατεύθυνση. Οι τράπεζες συχνά ισχυρίζονται πως αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή, όμως η συνεχιζόμενη χρηματοδότηση των ορυκτών καυσίμων και της βιομηχανοποιημένης γεωργίας καταδικάζει κοινότητες σε Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική σε έναν απαράδεκτο συνδυασμό ακτημοσύνης, αποψίλωσης, μόλυνσης των υδάτων και κλιματικής αλλαγής. Οι ευρωπαϊκές χρηματοοικονομικές ροές αποτελούν μεγάλο μέρος του παγκόσμιου προβλήματος, καθώς τροφοδοτούν με πολλά περισσότερα κεφάλαια τις αιτίες της κλιματικής αλλαγής στις χώρες του Νότου, παρά τις λύσεις. Με άλλα λόγια για την ΕΕ ισχύει το ‘δάσκαλε που δίδασκες…’.
Το COP28 αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία να διορθωθούν οι επιβλαβείς για το κλίμα χρηματοδοτικές ροές. Όμως, αυτό δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία από την ΕΕ και άλλες πλούσιες χώρες για να αποφύγουν την υποχρέωσή τους να παρέχουν πραγματική στήριξη στις χώρες που υποφέρουν από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Πρέπει να διορθώσουμε τις επιβλαβείς χρηματοδοτικές ροές και ταυτόχρονα να αυξήσουμε τις πραγματικές χρηματοδοτήσεις για το κλίμα που οδηγούν σε λύσεις. Η μία υποχρέωση δεν ακυρώνει την άλλη.»
Η έρευνα καλεί:
Να υπάρξει πρόοδος στο COP28 στις υποχρεώσεις σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού και συγκεκριμένα υπό το άρθρο 2.1γ, μέσα από μία σειρά από μέτρα που περιλαμβάνουν νέους κανονισμούς και πολιτικές για την κατάργηση της χρηματοδότησης των ορυκτών καυσίμων και άλλων δραστηριοτήτων που παράγουν υψηλές ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου, όπως είναι η βιομηχανοποιημένη γεωργία, τη γρήγορη και δίκαιη κατάργηση των επιδοτήσεων των ορυκτών καυσίμων διεθνώς, τη δανειοδότηση των ορυκτών καυσίμων από δημόσια χρηματοοικονομικά ιδρύματα, την ακύρωση των χρεών και την αναδιάρθρωσή τους και τη δημιουργία μιας αποτελεσματικής Φορολογικής Συμφωνίας του ΟΗΕ, που θα αποτρέπει την αποφυγή της φορολόγησης, τη φοροδιαφυγή και τις παράνομες χρηματοοικονομικές ροές.
Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της να αυξήσουν σημαντικά τις δημόσιες επιδοτήσεις τους, ώστε να υλοποιήσουν τις δεσμεύσεις σύμφωνα με το άρθρο 9.1 της Συμφωνίας του Παρισιού και αυτή η συνεισφορά τους να μην εξαρτάται από τις αποφάσεις για το άρθρο 2.1γ.
Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της να πάρουν μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις επιβλαβείς για το κλίμα χρηματοδοτικές ροές και συγκεκριμένα με τη συμπερίληψη των τραπεζών και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην Οδηγία Δέουσας Επιμέλειας για την Εταιρική Αειφορία (CSDDD) για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον.
______________________________
Περισσότερες πληροφορίες
Η έρευνα αναγνωρίζει την πραγματική αξία των χρηματοδοτήσεων για το κλίμα ως το ισοδύναμο επιχορήγησης ποσό που παρακολουθείται στην έκθεση της Oxfam «Shadow Climate Finance» (2023).
Βρείτε περισσότερες πληροφορίες στα αγγλικά για τις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές ροές προς δραστηριότητες που σχετίζονται με τη βιομηχανική γεωργία και τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων στις χώρες του Νότου, για τους τρόπους που βλάπτουν τις τοπικές κοινότητες και τις λύσεις στην πρόσφατη έκθεση της ActionAid «How the Finance Flows: The banks fuelling the climate crisis » (Σεπτέμβριος 2023)