Αν ρωτήσετε τη Flora Vano, Διευθύντρια Προγραμμάτων της ActionAid στο Βανουάτου, θα σας πει πως όταν οι γυναίκες αναλαμβάνουν επικεφαλής της αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων, τότε οι κοινότητές τους ανακάμπτουν πιο γρήγορα. Για την ακρίβεια, όπως έχει παρατηρήσει η Flora, οι γυναίκες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή κατά τη διάρκεια μίας καταστροφής εκκενώνουν τους χώρους και φροντίζουν τα παιδιά, τους τραυματίες, τους ηλικιωμένους, ενώ βεβαιώνονται πως όλες οι οικογένειες έχουν αρκετό φαγητό και νερό. Κι αυτό, γιατί οι γυναίκες νοιάζονται σε βάθος για την κοινότητά τους και - κυρίως - βάζουν την οικογένειά τους πάνω από όλα.
«Για παράδειγμα, σε έναν δυνατό κυκλώνα, όπου οι άνθρωποι θα πρέπει να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ένας σύζυγος θα σκεφτεί να πάρει την περιουσία του, τη βάρκα ή το αυτοκίνητό του, ενώ μια μητέρα θα πάρει περισσότερες αλλαξιές ρούχα, θα πάρει τα έγγραφα και φαγητό για τα παιδιά», λέει η Flora. Και προσθέτει: «Για τις γυναίκες αυτό που προέχει πάντα είναι η ασφάλεια κι όταν τις βάζεις επικεφαλής μιας επιτροπής, παίρνουν τον ρόλο τους πολύ σοβαρά. Τα υλικά αγαθά έρχονται δεύτερα. Για εκείνες, προτεραιότητα έχει η ασφάλεια, η αξιοπρέπεια και η προστασία».
Η Flora μιλάει εκ πείρας. Μετά τον κυκλώνα Παμ που χτύπησε το Βανουάτου το 2015, στην ActionAid φτιάξαμε μια ομάδα γυναικών, την WITT, που ανέλαβε επικεφαλής της αντιμετώπισης της καταστροφής. Μέσα από την ομάδα WITT, οι γυναίκες εκπαιδεύτηκαν και απόκτησαν τα μέσα που χρειάζονταν για να προσφέρουν ουσιαστική στήριξη. Παράλληλα, γνωρίζοντας τις ανάγκες των υπόλοιπων γυναικών και προωθώντας τα δικαιώματά τους, δημιούργησαν έναν ασφαλή χώρο για εκείνες, συμβάλλοντας στην όσο το δυνατόν καλύτερη ψυχολογική τους κατάσταση.
Η δράση της ομάδας συνεχίζεται μέχρι σήμερα και σύμφωνα με τη Leiwia, μέλος της WITT: «Μέσα από την ομάδα, οι γυναίκες μαζευτήκαμε όλες μαζί και εκφράσαμε τις ανησυχίες μας. Το κλίμα αλλάζει και έρχονται συνέχεια νέες καταστροφές. Αν μιλάμε για ό,τι συμβαίνει και κινητοποιηθούμε όλες μαζί, μπορούμε να βοηθήσουμε την κοινότητά μας».
«Όταν εκπαιδεύουμε τις γυναίκες, τις διδάσκουμε δεξιότητες που θα τις βοηθήσουν να επιβιώσουν και αφότου εμείς θα αποχωρήσουμε ως οργάνωση από την περιοχή,» συνεχίζει η Flora, προσθέτοντας πως φροντίζουμε οι γυναίκες να συμμετέχουν σε επιτροπές αντιμετώπισης καταστροφών και σε τοπικά κέντρα κατάρτισης σχεδίων ετοιμότητας. «Ο αντίκτυπος είναι τεράστιος. Τα μέλη της ομάδας WITT προετοιμάζονται εγκαίρως και σώζουν ζωές, ενώ ο τοπικός πληθυσμός ξέρει πια ότι η WITT έχει έγκυρες πληροφορίες και ενημερώνει τις κοινότητες την κατάλληλη χρονική στιγμή.»
Όταν δεν καλούνται να αντιμετωπίσουν κάποια κρίση, οι γυναίκες εμπλουτίζουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους, εκπαιδεύονται σε εναλλακτικές πηγές εισοδήματος κι εργάζονται. Γιατί σε κάθε περίπτωση, η εξασφάλιση εισοδήματος - μαζί με την ασφάλεια, την αξιοπρέπεια και την προστασία – είναι εξίσου σημαντική όταν μια έκτακτη κατάσταση τούς χτυπήσει την πόρτα.