Τι εννοούμε όταν μιλάμε για βιώσιμες πρακτικές και πώς αυτές μπορούν να ενταχθούν στην καθημερινότητά μας; Η βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση τροφής μπορούν να γίνουν μέρος της καθημερινότητάς μας με ποικίλους τρόπους, αλλάζοντας ταυτόχρονα και τις συνήθειές μας. Κάποιοι από αυτούς είναι η ανακύκλωση, η καλλιέργεια των δικών μας φρούτων και λαχανικών, η συλλογή βρώσιμων υλικών, η αγορά μόνο των τροφίμων που θα καταναλώσουμε, ώστε να περιορίσουμε τη σπατάλη τους και άλλα. Με όλα αυτά ασχολήθηκαν οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες των πρώτων εργαστηρίων του προγράμματος Foodwave, τα οποία υλοποιήθηκαν τον Ιούνιο από τον οργανισμό “The Bee Camp” σε συνεργασία με την ActionAid.
Μέσα από αυτά τα εργαστήρια γνωρίσαμε εναλλακτικές πρακτικές που καθένας μπορεί να εντάξει στην καθημερινότητά του και με αυτόν τον τρόπο να μειώσει στο ποσοστό που του αναλογεί τη σπατάλη τροφής, αλλά και την απαιτούμενη ενέργεια που απαιτείται για την παραγωγή της.
1. Αστική τροφοσυλλογή: ένα νέο βλέμμα στη χλωρίδα της πόλης.
Μια μικρή μελέτη στα δέντρα και τους θάμνους της γειτονιάς μπορεί να μας ξαφνιάσει. Πολλά από αυτά είναι βρώσιμα! Με τη σωστή εκπαίδευση και ενημέρωση μπορούμε να τα διακρίνουμε από εκείνα που δεν πρέπει να καταναλώνονται και με αυτόν τον τρόπο να πάρουμε μέρος σε μια πρακτική που έχει τις απαρχές της στα νεαρά χρόνια της ανθρωπότητας. Χρειάζεται προσοχή τόσο στον τρόπο διαλογής όσο και στην ποσότητα που θα αποσπάσουμε. Ποτέ περισσότερο από το 1/3 της υπάρχουσας διαθέσιμης τροφής. Μεριμνούμε ώστε να μην αφαιμάξουμε τη δυνατότητα περεταίρω ανάπτυξης και καρποφορίας, αλλά και να μην διαταράξουμε τις οικολογικές ισορροπίες στις οποίες κάθε φυτό συμμετέχει. Σεβόμαστε και εκτιμούμε την προσφορά της φύσης.
2. Upcycling:μια συσκευασία χιλιάδες δυνατότητες.
Σύμφωνα με ευρήματα στατιστικών μελετών καταναλώνεται παγκοσμίως περισσότερη ενέργεια για τη διαδικασία συσκευασίας των τροφών απ' ότι για τη μεταφορά τους. Πριν φτάσουμε στην επαναχρησιμοποίηση, χρειάζεται να προσπαθήσουμε να βρούμε εναλλακτικούς τρόπους απόκτησης των τροφίμων απελευθερωμένους από τη συσκευασία. Να μειώσουμε με αυτόν τον τρόπο την παραγωγή νέων αποβλήτων και την απαιτούμενη ενέργεια για την περισυλλογή και καταστροφή τους. Στο βαθμό που αυτό δεν είναι εφικτό, αναζητούμε τρόπους επαναχρησιμοποίησης των υλικών αυτών. Με σύντροφο τη φαντασία, συσκευασίες γάλακτος, πλαστικά μπουκάλια, καπάκια, σακούλες, και τόσα άλλα μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για τη δημιουργία άλλων χρηστικών αντικειμένων ή παιχνιδιών. Ό,τι μείνει μπορεί να οδηγηθεί στην ανακύκλωση, reduce, reuse and then recycle! Πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι κάθε νέο προϊόν και κάθε νέα συσκευασία ισούται της ενέργειας που καταναλώθηκε για να παραχθεί.
3. Σπατάλη τροφής: μια εξίσωση με πολλούς αγνώστους.
Τι ποσοστό της τροφής που παράγεται, καταλήγει στα σκουπίδια; Δε γνωρίζουμε τα αληθινά νούμερα. Δεν υπάρχουν μελέτες που να αφηγούνται το μέγεθος της σπατάλης. Πριν καν η τροφή φτάσει στους καταναλωτές έχει ήδη τελεστή το μεγαλύτερο ποσοστό της σπατάλης. Τι μπορούμε να κάνουμε; Επιλέγουμε στην αγορά μας και εκείνα τα τρόφιμα που δεν μοιάζουν «όμορφα». Είναι εξίσου θρεπτικά. Τα φρούτα και τα λαχανικά που δεν πληρούν τα αισθητικά κριτήρια καταλήγουν πιο συχνά στα σκουπίδια των κέντρων πώλησης. Προσπαθούμε να αξιοποιήσουμε κάθε τρόφιμο που έφτασε στο σπίτι μας. Φτιάχνοντας τουρσί ή μαρμελάδα μπορούμε να επιμηκύνουμε τη διάρκεια ζωής ενός συστατικού και να φροντίσουμε ότι δε θα χαλάσει λόγω μη αξιοποίησης.
4. Κομποστοποίηση: μίασύγχρονη πρακτική.
Πώς μεγαλώνει ένα φυτό; Τί χρειάζεται για να καρποφορήσει; Αναγνωρίζοντας τη φροντίδα που απαιτείται για την παραγωγή ενός καρπού, αντιλαμβανόμαστε το σεβασμό που χρειάζεται να επιδεικνύουμε κατά την κατανάλωσή του. Με την κεντρική φιλοσοφία της αξιοποίησης κάθε φυσικού πόρου να διαπερνά και αυτό το εργαστήριο, μαθαίνουμε την κομποστοποίηση. Φλούδες φρούτων, μαυρισμένα φύλλα, κοτσάνια αντί να γίνουν απορρίμματα γίνονται ξανά χώμα πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά για να θρέψει την καλλιέργειά μας. Η συνταγή είναι απλή: ξερά φύλλα ή πριονίδι, τροφικά απορρίμματα φυτικής προέλευσης, καφέ χαρτί, νερό και οξυγόνο.
Η αλλαγή κάθε νοοτροπίας απαιτεί ενέργεια και συστηματικότητα. Χρειάζεται να υπενθυμίζουμε μεταξύ μας οι άνθρωποι τους λόγους που αυτή η αλλαγή είναι απαραίτητη. Μόνο έτσι, με κοινή πορεία και προσήλωση, μπορούμε να πλάσουμε νέες, βιώσιμες συνήθειες. Η σχέση μας με την τροφή, η πρώτη πρακτική στην οποία συνηθίζουμε, είναι ίσως και η δυσκολότερη να μετακινηθεί. Με σεβασμό αναμεταξύ μας και βλέμμα στο μέλλον ας κάνουμε ένα βήμα τη φορά. Αλλά ας το κάνουμε μαζί.