Ο φόβος και το άγνωστο γεννούν μύθους, θεωρίες συνωμοσίας και ψευδείς ειδήσεις, με τις οποίες προσπαθούμε να εξηγήσουμε όσα δεν γνωρίζουμε. Ιδιαίτερα οι ασθένειες μπορούν να δημιουργήσουν πολλά ερωτηματικά, κυρίως όταν πρόκειται για κάτι νέο ή αν η επιστήμη δεν έχει φέρει ακόμα γρήγορη κι εύκολη θεραπεία.
HIV και μαγεία
Παρόλο που το AIDS πήρε διαστάσεις πανδημίας ήδη από τις αρχές του 2000 και παρόλο που πλέον τα φάρμακα μπορούν να παρέχουν μια καλής ποιότητας ζωή για πολλά χρόνια, οι μύθοι για τους τρόπους μετάδοσης και θεραπείας εξακολουθούν να υπάρχουν. Στη Ζιμπάμπουε και την Ουγκάντα, για παράδειγμα, υπάρχουν άνδρες που πιστεύουν ότι εάν κάνουν σεξ με παρθένα θα γίνουν καλά. Έτσι, αυτές που κινδυνεύουν περισσότερο είναι τα μικρά κορίτσια, αλλά και οι γυναίκες με αναπηρία, καθώς επικρατεί η λανθασμένη αντίληψη ότι οι ανάπηροι δεν έχουν σεξουαλική ζωή. Επιπλέον, στη Νότια Αφρική, υπάρχουν άνθρωποι που φοβούνται ότι θα κολλήσουν HIV από τα κουνούπια ή ότι οι παραδοσιακές «θεραπείες» με βότανα και η μαγεία εξαλείφουν τον ιό.
Έμπολα και θεωρίες συνομωσίας
Η ασθένεια του Έμπολα είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και θανατηφόρα. Όμως, σε χώρες όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, σε πρόσφατη έξαρση του ιού ξαναζωντάνεψαν θεωρίες συνομωσίας. Για την ακρίβεια, άρχισε να λέγεται ότι η ασθένεια δεν υπάρχει κι ότι είναι ψέματα που διαδίδει η κυβέρνηση για να φοβίσει τους ψηφοφόρους της αντιπολίτευσης και να μην ψηφίσουν στις εκλογές. Παλαιότερα, κατά τη διάρκεια επιδημίας στη Λιβερία, ορισμένοι πίστευαν ότι πρόκειται για κατασκευασμένο ιό, που δημιούργησε η Δύση εναντίον των Αφρικανών ή η κυβέρνησή τους για να απομακρύνει τα φώτα της δημοσιότητας από οικονομικά σκάνδαλα. Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και πάλι ορισμένοι αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους (για άλλες ασθένειες), διότι θεωρούν ότι οι σύριγγες περιέχουν τον θανατηφόρο ιό, ενώ στη Σιέρα Λεόνε κάποιοι πιστεύουν ότι το φάρμακο για τον Έμπολα είναι ένα μείγμα από σοκολάτα, καφέ, γάλα, ζάχαρη και κρεμμύδια.
COVID-19 και η άρνηση της μάσκας και των εμβολίων
Η πανδημία του κορωνοϊού SARS-COV-2 δεν αποτελεί εξαίρεση. Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι η ασθένεια θεραπεύεται με ζεστά ροφήματα ή καυτερά φαγητά ή αν πιούν αλκοόλ ή αιθυλική αλκοόλη. Άλλοι, ότι μπορούν να προστατευτούν αν φάνε σκόρδο ή αν πάρουν βιταμίνες, αντιβιοτικά ή ακόμα και χλωρίνη. Πολλοί διαδίδουν ότι η ασθένεια μεταδίδεται μέσω των κουνουπιών, των μυγών ή και του - ανύπαρκτου στις περισσότερες χώρες - δικτύου 5G. Ταυτόχρονα, κυκλοφορούν θεωρίες που λένε ότι η μάσκα δηλητηριάζει με διοξείδιο του άνθρακα όσους τη φορούν. Όσο για τα νέα εμβόλια, ορισμένοι πιστεύουν ότι θα περιέχουν τσιπάκια που θα μετατρέπουν τους ανθρώπους σε πειθήνια όντα.
Η δύναμη της γνώσης στην αντιμετώπιση των ασθενειών
Τα ψέματα που αφορούν ασθένειες είναι σαφώς επικίνδυνα τόσο για την υγεία του κάθε ανθρώπου όσο και για την υγεία των γύρω του. Αν ένας φορέας πιστεύει ότι η ασθένεια δεν υπάρχει, τότε δεν παίρνει μέτρα προστασίας και τη μεταδίδει. Από την άλλη, ο φόβος και οι δεισιδαιμονίες μπορεί να οδηγήσουν στον στιγματισμό των ασθενών και των φορέων, θέτοντας σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή τους. Στην ActionAid, δίνουμε ιδιαίτερο βάρος στη σωστή ενημέρωση ως σημαντικό τρόπο πρόληψης και προφύλαξης από αρρώστιες, όπως το AIDS, ο Ebola και η COVID-19, αλλά και στη στήριξη των ανθρώπων που περιθωριοποιούνται λόγω της ασθένειάς τους. Εστιάζουμε, επίσης, στη δημιουργία ομάδων και κοινοτήτων όπου τα μέλη στηρίζουν ο ένας τον άλλο και δείχνουν αλληλεγγύη μεταξύ τους, αλλά και απαιτούν από το κράτος να λάβει τα απαραίτητα μέτρα προστασίας και στήριξης των πιο ευάλωτων πολιτών. Οι προσπάθειες του καθενός και της καθεμίας μας είναι σημαντικές για έναν πιο ασφαλή κόσμο για όλους και γίνονται πολύ πιο αποτελεσματικές όταν είναι συλλογικές. Στήριξε τη δράση της ActionAid για τον κορωνοϊό εδώ.