Κοινή δήλωση σχετικά με τη Βάση δεδομένων του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δραστηριότητες επιχειρήσεων στους εποικισμούς στο Κατεχόμενο Παλαιστινιακό Έδαφος

Τον Δεκέμβριο του 2017, το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) αναμένεται να δημοσιεύσει μια Βάση δεδομένων που θα απαριθμεί εταιρίες που έχουν άμεσα ή έμμεσα επιτρέψει, διευκολύνει και αποκομίσει κέρδη από την κατασκευή και την ανάπτυξη των εποικισμών στο Κατεχόμενο Παλαιστινιακό Έδαφος. Η ActionAid μαζί με άλλες 55 οργανώσεις που δραστηριοποιούμαστε στον τομέα επιχειρήσεις και ανθρώπινα δικαιώματα, υποστηρίζουμε τη Βάση δεδομένων και καλούμε το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τα Κράτη να διασφαλίσουν ότι το πλαίσιο και οι διαδικασίες εργασίας θα διέπονται από διαφάνεια και ότι η ανάπτυξη τέτοιων διαδικασιών θα πραγματοποιηθεί σε διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Περαιτέρω, καλούμε τα κράτη να αξιοποιήσουν και να εμπλακούν εποικοδομητικά με τη Βάση δεδομένων μετά την δημοσίευσή της.

Η Βάση δεδομένων μπορεί να καταστεί ένας επιτυχημένος μηχανισμός εφαρμογής ώστε οι επιχειρήσεις και τα κράτη, να συμμορφωθούν περαιτέρω με τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες τους σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Αρχές του ΟΗΕ για τις Επιχειρήσεις και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα καθώς και το διεθνές δίκαιο. Ως τέτοιος, είναι επιτακτικό να διασφαλιστεί ότι η Βάση δεδομένων θα παραμείνει μια δυναμική διαδικασία και ένα ζωντανό αρχείο που θα επικαιροποιείται τακτικά. Είναι απαραίτητο τα κράτη να υποστηρίξουν αυτό το εγχείρημα και να εμπλακούν εποικοδομητικά στη θέσπιση και την επανεξέτασή του, για να προωθήσουν ένα εργαλείο που θα υποστηρίξει κυβερνήσεις, εταιρίες και θύματα παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων να τερματίσουν παράνομες πρακτικές και πρακτικές παραβιάσεων.

Η Απόφαση 31/36[i] ζητά από το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα να παρακολουθεί και να αναφέρει τις επιχειρήσεις που εμπλέκονται σε ένα συγκεκριμένο σύνολο επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που σχετίζεται με την εποικιστική δραστηριότητα στο Κατεχόμενο Παλαιστινιακό Έδαφος. Κατά τη δημιουργία της Βάσης δεδομένων, ο Ύπατος Αρμοστής θα πρέπει να διαβουλευτεί στενά με την Ομάδα Εργασίας για το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των πολυεθνικών και άλλων επιχειρήσεων. Η Βάση δεδομένων έχει τη δυνατότητα να πετύχει ένα βαθμό διαφάνειας σε σχέση με τις εταιρίες και τα προϊόντα τους που τελικά θα είναι προς όφελος των πολυεθνικών επενδυτών και των καταναλωτών.

Η Βάση δεδομένων είναι μια πολύ αναγκαία πρωτοβουλία που θα μπορούσε να διευκολύνει τα κράτη στη ρύθμιση της επιχειρηματικής συμπεριφοράς στο Κατεχόμενο Παλαιστινιακό Έδαφος, όπου εκατοντάδες ισραηλινές και ξένες επιχειρήσεις συμμετέχουν, συμβάλλουν και αποκομίζουν κέρδη από παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Παλαιστινίων. Η Βάση δεδομένων θα προειδοποιεί τέτοιες επιχειρήσεις για τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων σε ένα τέτοιο επιχειρηματικό περιβάλλον και θα μπορεί να παρέχει καθοδήγηση για τα μέτρα που θα πρέπει να λάβουν ώστε να συμμορφωθούν με την ευθύνη τους να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό το μοντέλο υπηρεσίας για την συλλογή πληροφοριών και ειδοποίηση που παρέχεται σε κυβερνήσεις και επιχειρήσεις συνιστά μια σημαντική εξέλιξη στο πλαίσιο γενικότερων προσπαθειών να διασφαλιστεί αυξημένη ευαισθησία όσον αφορά τις σχετικές με τα ανθρώπινα δικαιώματα ευθύνες των επιχειρήσεων σε περιβάλλοντα υψηλού ρίσκου όπου διαπράττονται συστηματικές και εκτεταμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Παρότι η Βάση δεδομένων είναι η πρώτη που θεσπίζεται από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, δεν είναι η πρώτη που θα ταυτοποιήσει πολυεθνικές εταιρίες που εμπλέκονται σε δραστηριότητες ιδιαίτερου ενδιαφέροντος. Παρόμοιες πρωτοβουλίες του ΟΗΕ περιλαμβάνουν την παρακολούθηση και την αναφορά εταιριών που λειτουργούσαν στη Νότια Αφρική κατά τη διάρκεια του Απαρτχάιντ, από το Κέντρο του ΟΗΕ για τις Πολυεθνικές Εταιρίες, και την Ομάδα του ΟΗΕ για τη λεηλασία των πόρων στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (DRC).[ii] Τα διδάγματα που αποκομίστηκαν και από τις δύο αναδεικνύουν τη σημασία που έχει το να διασφαλιστεί ότι τέτοιοι μηχανισμοί θα λειτουργούν μέσα σε ένα ισχυρό και με διαφάνεια κανονιστικό πλαίσιο και διαδικασίες εργασίας.

Η Βάση δεδομένων θα πρέπει να οικοδομηθεί στη βάση των παραπάνω πρωτοβουλιών. Θα πρέπει να ειδοποιεί τόσο τις επιχειρήσεις όσο και τα κράτη στα οποία εδρεύουν (στην περίπτωση των ξένων εταιριών) για την πιθανή συμπερίληψή τους στη λίστα, να προσφέρει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να τερματίσουν την εμπλοκή σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή να αμφισβητήσουν πληροφορίες που πιστεύουν ότι είναι ανακριβείς, και να ορίζει σαφείς διαδικασίες εξόδου από την λίστα μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα. Για να κερδίσει την υποστήριξη κρατών και επιχειρήσεων για τη Βάση δεδομένων, ο ΟΗΕ θα πρέπει να διασφαλίσει ότι οποιεσδήποτε αλλαγές στις πρακτικές επιχειρήσεων θα αντικατοπτρίζονται στη βάση δεδομένων μέσα από τακτικές επικαιροποιήσεις, όπως προβλέπεται από την απόφαση 31/36 του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Παρόμοιες πρωτοβουλίες διαφάνειας έχουν υιοθετηθεί επίσης από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.[iii]

Η Βάση δεδομένων θα πρέπει να είναι ένας μηχανισμός που εμπλέκει κράτη και επιχειρήσεις ως ένα εργαλείο διαφάνειας και ελέγχου συμμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένου του να επιτρέπει σε κράτη να τηρούν τις υποχρεώσεις τους και να μην αναγνωρίζουν μια παράνομη κατάσταση βοηθώντας τα να ταυτοποιήσουν τις εταιρίες που λειτουργούν σε εποικισμούς και εμπορεύονται προϊόντα εποικισμών. Προς τούτο, θα πρέπει να διασφαλίζει ότι τα στοιχεία που αφορούν εταιρίες που εμπλέκονται σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Κατεχόμενο Παλαιστινιακό Έδαφος θα μεταδίδονται δημόσια στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, όπως απαιτεί η απόφαση 31/36. Ο χαρακτηρισμός της βάσης δεδομένων ως «μαύρη λίστα», όπως έχει διατυπωθεί από διάφορες κυβερνήσεις και ΜΜΕ, είναι ένας κατάφορα λανθασμένος χαρακτηρισμός ενός καινοτόμου και συνεργατικού εργαλείου για την αύξηση της διαφάνειας και τη βοήθεια σε κυβερνήσεις και επιχειρήσεις να ενισχύσουν την προσήλωσή τους στα διεθνή νομικά πρότυπα και να αποφύγουν την εμπλοκή σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι υπογράφουσες οργανώσεις:

1. ActionAid International

2. Al-Haq

3. Addameer Prisoners’ Support and Human Rights Association

4. Aldameer Association for Human Rights

5. Al Mezan Center for Human Rights

6. Amnesty International

7. American Friends Service Committee (AFSC)

8. Armanshahr (OPEN ASIA)

9. Article 1 Collective

10. Asian Forum for Human Rights and Development (FORUM-ASIA)

11. Association Européenne pour la Défense des Droits de l'Homme (AEDH)

12. Association France Palestine Solidarité

13. Association Belgo-Palestinienne WB

14. Association Marocaine des Droits Humains (AMDH)

15. BADIL Resource Center for Palestinian Residency and Refugee Rights

16. Bahrain Centre for Human Rights (BCHR)

17. Bytes for All Pakistan

18. Cairo Institute for Human Rights Studies (CIHRS)

19. Center for Constitutional Rights (CCR)

20. CIVICUS

21. CNCD – 11.11.11

22. Community Action Center, Al-Quds University

23. Conectas Human Rights

24. Defense for Children International – Palestine

25. Dutch League for Human Rights (Liga voor de Rechten van de Mens)

26. EuroMed Rights

27. Federación de Asociaciones para la Defensa y Promoción de los Derechos

Humanos-España (FADPDH)

28. Finnish League for Human Rights

29. FIDH (International Federation for Human Rights)

30. Gulf Center for Human Rights (GCHR)

31. HAK Association

32. HURRYYAT - Centre for Defense of Liberties and Civil Rights

33. International Service for Human Rights (ISHR)

34. The International Trade Union Confederation

35. Jerusalem Legal Aid and Human Rights Center (JLAC)

36. Lao Movement for Human Rights (LMHR)

37. Latvian Human Rights Committee

38. Lawyers for Palestinian Human Rights

39. League for the Defence of Human Rights in Iran (LDDHI)

40. Lebanese Center for Human Rights (Centre Libanais des droits humains

/CLDH)

41. Ligue des droits de l'Homme (LDH)

42. Malta Association of Human Rights (MAHR)

43. Norwegian People’s Aid (NPA)

44. Odhikar

45. Palestina Solidariteit vzw, Belgium

46. The Palestinian Centre for Human Rights (PCHR)

47. The Palestinian Human Rights Organisation (PHRO)

48. People’s Watch

49. Plateforme des ONG françaises pour la Palestine

50. PODER - Project on Organizing, Development, Education, and Research

51. Ramallah Center for Human Rights Studies

52. Sisters' Arab Forum for Human Rights (SAF)

53. The Centre for Research on Multinational Corporations (SOMO)

54. Trócaire

55. Union Syndicale Solidaires

56. 11.11.11

............................

[i] Η εντολή για τη Βάση δεδομένων όπως περιγράφεται λεπτομερώς στην παράγραφο 17 της απόφασης A/HRC/31/36 «ζητά από τον Ύπατο Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, σε στενή διαβούλευση με την Ομάδα Εργασίας για το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των πολυεθνικών και άλλων επιχειρήσεων … να δημιουργήσει μια βάση δεδομένων με όλες τις επιχειρήσεις που εμπλέκονται στις δραστηριότητες που περιγράφονται στην παράγραφο 96 της [έκθεσης της ανεξάρτητης διεθνούς διερευνητικής αποστολής για την διερεύνηση των επιπτώσεων των ισραηλινών εποικισμών στα ατομικά, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά δικαιώματα του παλαιστινιακού λαού σε όλο το Κατεχόμενο Παλαιστινιακό Έδαφος, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ – A/HRC/22/63] η οποία θα επικαιροποιείται σε ετήσια βάση…» Η Βάση δεδομένων προορίζεται να ταυτοποιεί συγκεκριμένα επιχειρήσεις που έχουν, άμεσα ή έμμεσα, επιτρέψει, διευκολύνει και αποκομίσει κέρδη από την κατασκευή και την ανάπτυξη των εποικισμών – συμπεριλαμβανομένων προμηθευτών και εκείνων που κάνουν χρήση παροχών ή επανεπενδύσεων από επιχειρήσεις καθολικής ή μερικής ιδιοκτησίας εποίκων.

[ii] http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=8706 

[iii] Για παράδειγμα: Dodd-Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act, Pub. L. No. 111-203,§1502(a), 124 Stat. 1376 (2010). Βλ. επίσης Eur. Parl. Res. Serv. Briefing, Minerals from Conflict Areas (Feb. 11, 2014), http://www.europarl.europa.eu/RegData/bibliotheque/briefing/2014/130680/LDM_BRI(2014)130680_REV1_EN.pdf