Οι δημόσιες υπηρεσίες στη μετά-Covid εποχή με τις γυναίκες στο επίκεντρο

Ημέρα Δημοσίων Υπηρεσιών η 23η  Ιουνίου, μια άγνωστη παγκόσμια ημέρα, με μεγάλη, όμως, σημασία. Γιατί είναι σημαντικές οι δημόσιες υπηρεσίες, πώς επηρεάστηκαν από την πανδημία και γιατί εστιάζει η ActionAid στις γυναίκες;

Πρώτα από όλα μέσα από την πανδημία του κορωνοϊού αναδείχθηκε η τεράστια σημασία της επάρκειας και της αποτελεσματικότητας του τομέα της υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς αυτός βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος λόγω των αυξημένων αναγκών περίθαλψης, ενώ έγινε εμφανής η υποχρηματοδότηση του συγκεκριμένου τομέα και η ανάγκη επένδυσης σε πόρους και σε εργαζόμενους. Λόγω της πανδημίας, αναδείχθηκαν περισσότερο από ποτέ, οι δύσκολες συνθήκες εργασίας που αντιμετωπίζουν καθημερινά όσοι και όσες δουλεύουν στα δημόσια νοσοκομεία και τις πρωτοβάθμιες μονάδες υγείας, οι ελλείψεις που υπάρχουν σε εξοπλισμό ώστε να τηρούνται τα μέτρα προστασίας, καθώς και οι χαμηλές αμοιβές. Σε δεύτερο επίπεδο, η διάσταση του φύλου γίνεται ιδιαίτερα εμφανής στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και κυρίως στην εκπαίδευση και στην υγεία. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τους 14,7 εκατομμύρια εργαζόμενους στον τομέα της υγείας σε όλη την Ευρώπη, το 78% είναι γυναίκες. Στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφερθούμε στο χάσμα των αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών εργαζόμενων στον δημόσιο τομέα, με την ψαλίδα να κυμαίνεται από 20% έως και 36% στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με έρευνες των Πανεπιστημίων Loughborough, Durham και Warwick.

Ένας από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι και το γεγονός ότι οι γυναίκες κυρίως είναι υπεύθυνες για τη φροντίδα των παιδιών, των οικογενειών τους και των μεγαλύτερων, κάτι που τις εμποδίζει από το να διεκδικήσουν υψηλότερες και καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ειδικά στις φτωχότερες χώρες. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), οι γυναίκες φέρνουν σε πέρας πάνω από τα τρία τέταρτα της μη αμειβόμενης φροντίδας και της οικιακής εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Τα παιδιά παίζουν στο κοινοτικό κέντρο φροντίδας παιδιών στο Νεπάλ

Η έκθεση WhoCaresfortheFuture: financegenderresponsivepublicservices της ActionAid, πραγματεύεταιτη χρόνια υποχρηματοδότηση του δημοσίου τομέα στις αναπτυσσόμενες χώρες, το θέμα της φροντίδας των παιδιών, της εκπαίδευσης, του νερού και άλλων δημόσιων υπηρεσιών και τον αντίκτυπο που αυτά έχουν στη μη αμειβόμενη εργασία των γυναικών και στην οικιακή εργασία. Η έκθεση βασίζεται σε πρωτογενή έρευνα και δείχνει τη σχέση ανάμεσα στη νέα κρίση χρέους και στις δαπάνες για δημόσιες υπηρεσίες, στο πώς η λιτότητα και ο περιορισμός των μισθών στον δημόσιο τομέα, επηρεάζει τις νέες προσλήψεις εργαζόμενων στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης, ενώ τέλος καταδεικνύει το πώς οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις μπορούν να μεταμορφώσουν τη χρηματοδότηση των δημοσίων υπηρεσιών.

Στην Ελλάδα ο δημόσιος τομέας έχει δεχθεί μεγάλη κριτική τα τελευταία χρόνια, κυρίως γιατί από πολλούς κρίνεται αναποτελεσματικός και απαρχαιωμένος. Η πανδημία του κορωνοϊού μας έδειξε ότι μπορεί να ανταποκριθεί και να λειτουργήσει σε συνθήκες κρίσης, αφού είδαμε να προσαρμόζεται πολύ γρήγορα στις νέες ανάγκες των πολιτών, με τις περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες να λειτουργούν ηλεκτρονικά από απόσταση. Ωστόσο και στην Ελλάδα έγιναν εμφανείς οι ελλείψεις που παρουσιάζει κυρίως ο τομέας της υγείας, δεδομένης της έκτακτης κατάστασης που δημιούργησε η πανδημία.

Σίγουρα η λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών στις ευρωπαϊκές χώρες σε σχέση με τις αναπτυσσόμενες χώρες είναι πολύ διαφορετική, με τις ανάγκες των τελευταίων να είναι πολύ μεγαλύτερες, όμως κοινή συνιστώσα είναι ότι ο δημόσιος τομέας πρέπει να εκσυγχρονιστεί, συμπεριλαμβάνοντας τη διάσταση του φύλου στην απασχόληση και στους μισθούς, την ανταπόκριση στις νέες και ολοένα αυξανόμενες ανάγκες, ειδικά στον τομέα της υγείας, και την ανάγκη επένδυσης σε προσωπικό και πόρους.

Πιο συγκεκριμένα, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, είναι σημαντικές οι προσλήψεις εργαζομένων πρώτης γραμμής στον τομέα της υγείας, ακόμα και προληπτικά, σε όλες τις χώρες. Με την οικονομική κρίση που φέρνει ο κορωνοϊός, πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα χρηματοδότησης, δυσκολία στην εξυπηρέτηση χρέους, αύξηση της ανεργίας, κλείσιμο επιχειρήσεων, μείωση του ΑΕΠ, με αποτέλεσμα να είναι επιτακτική η ανάγκη να ληφθούν μέτρα προκειμένου να μην περικοπούν οι δαπάνες για βασικές δημόσιες υπηρεσίες και να μην επηρεαστεί η ελεύθερη πρόσβαση των ανθρώπων σε αυτές.

Οι ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες και η πρόσβαση σε αυτές, ειδικά των γυναικών και κυρίως στις φτωχότερες χώρες, επηρεάζει το βιοτικό τους επίπεδο, καθώς μπορεί να μην έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε σχολεία και σε νοσοκομεία, με αποτέλεσμα να περιορίζονται στη φροντίδα των παιδιών και στην απλήρωτη εργασία. Χώρες όπως το Κογκό, η Σιέρα Λεόνε, η Ζάμπια, η Γκάνα και η Κένυα ξοδεύουν πολύ περισσότερα χρήματα στην εξυπηρέτηση του χρέους τους απ’ ότι στην υγεία και στην εκπαίδευση, γι’ αυτό και σε αυτές τις χώρες είναι εντονότερα τα φαινόμενα της διάστασης του φύλου, της απλήρωτης εργασίας και της οικιακής φροντίδας.

Η ποιότητα των δημοσίων υπηρεσιών και η δυνατότητα πρόσβασης από όλους, είναι εξαιρετικά σημαντική σε παγκόσμιο επίπεδο και ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς η παροχή δημόσιων υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στο φύλο μπορεί πραγματικά να μεταμορφώσει τη ζωή των γυναικών και κατά συνέπεια του κόσμου. Για τους λόγους αυτούς, στην ActionAid πιέζουμε για έναν δημόσιο τομέα που θα προστατεύει τους πιο ευάλωτους και θα λειτουργεί για να φέρει περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη.

Credits Εσωτερικής Φωτογραφίας: Bikash Acharya/ActionAid

Credits Κεντρικής Φωτογραφίας: Karin Schermbrucker/ActionAid

Γλωσσικά Αόρατες

Είναι εύκολο να παρατηρήσει κανείς ότι ενώ η πλειοψηφία των υποστηρικτών της ActionAid είναι γυναίκες, σπάνια αναφερόμαστε στις υποστηρίκτριές μας. Μιλάμε και γράφουμε για τους υποστηρικτές, τους εργαζομένους, τους εθελοντές μας, τον καθένα από μας, όλους μας, θεωρώντας φυσικά ότι συμπεριλαμβάνουμε τις υποστηρίκτριες, τις εργαζόμενες, τις εθελόντριες μας, την καθεμιά μας, όλες μας. Και δεν είμαστε η μόνη οργάνωση που δεν χρησιμοποιεί έμφυλους τύπους, δηλαδή μια συμπεριληπτική προς το φύλο γλώσσα. Πολλές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στην Ελλάδα αναφέρονται στους πρόσφυγες, τους κρατουμένους, τους εκπαιδευτές, τους βουλευτές και τους ηγέτες αφήνοντας απέξω, ανεξαρτήτως προθέσεων, τις προσφύγισσες, τις κρατούμενες, τις εκπαιδεύτριες, τις βουλεύτριες και τις ηγέτιδες.

Και που είναι το πρόβλημα, θα μου πείτε; Λέμε ο/η βουλευτής, ο/η ηγέτης, ο/η πρόεδρος. Δεν υπάρχει κανένα γραμματικό λάθος. Τα θηλυκά παραλείπονται ως ευκόλως εννοούμενα. Πόσο ευκόλως εννοούμενες είναι, όμως, οι βουλεύτριες και οι ηγέτιδες στον κόσμο μας και πόσω μάλλον στη χώρα μας; “Όπως στις μεγάλες εταιρείες της Αμερικής και της Ευρώπης υπάρχει η αόρατη και άγραφη “γυάλινη οροφή” που εμποδίζει τις γυναίκες να ανέβουν πάνω από κάποιο ορισμένο επίπεδο της  ιεραρχίας”, γράφει ο Νίκος Σαραντάκος στο βιβλίο του Γλώσσα μετ’ εμποδίων[1], “έτσι και στη δική μας γλωσσική πραγματικότητα υπάρχει μια αόρατη οροφή που παραδέχεται γυναίκες εργάτριες και καθαρίστριες, άντε ποιήτριες και πιανίστριες, ακόμα και λογίστριες και καθηγήτριες αλλά όχι παραπάνω: όχι δικάστριες, βουλεύτριες, προς Θεού!”.

Πολλά έχουν γραφτεί για τα θηλυκά επαγγελματικά αλλά δεν υπάρχει ένας ενιαίος κανόνας και η επιλογή αφήνεται κάθε φορά στη διακριτική ευχέρεια του χρήστη της γλώσσας. Ομολογώ ότι κι εγώ μέχρι σήμερα προτιμούσα τη λύση του αρσενικού τύπου (π.χ. η γιατρός, η βουλευτής), όχι μόνο για λόγους οικονομίας, αλλά και γιατί πολλά από τα θηλυκά και κυρίως τα σε -ίνα, -ίσσα, -έσσα μου ακούγονταν κάπως υποτιμητικά και όχι τόσο σωστά όσο οι αντίστοιχοι θηλυκοποιημένοι αρσενικοί τύποι. Ωστόσο, σήμερα κατανοώ ότι πίσω από αυτή τη γλωσσική επιλογή κρύβεται η διεκδίκηση της πλήρους εξίσωσης της γυναίκας με τους άνδρες συναδέλφους της και όχι της αναγνώρισης της διαφορετικότητάς της. Πόσο σωστή -όχι τόσο γραμματικά όσο κοινωνικά- είναι όμως μια επιλογή που αφήνει απέξω από την πρόσληψη του κόσμου μας το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού;

 "Πίσω από τη γενετική χρήση του αρσενικού δεν υπάρχουν άντρες και γυναίκες, αλλά συχνά μόνον άνδρες”, αναφέρει ο Οδηγός χρήσης μη σεξιστικής γλώσσας στα διοικητικά έγγραφα[2]της πρώην Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, “και ο γλωσσικός εξοβελισμός των γυναικών οδηγεί στον συμβολικό αποκλεισμό τους από όλα τα πεδία και τις δραστηριότητες της κοινωνίας που χαίρουν κάποιας αναγνώρισης ή αξίας”. Άλλωστε είναι γνωστό ότι η γλώσσα δεν αντανακλά μόνο αλλά επηρεάζει και τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές μας.

Μήπως, λοιπόν, θα πρεπε να σπάσουμε τη δύναμη της συνήθειας και να υιοθετήσουμε μια περισσότερο συμπεριληπτική γλώσσα αποφεύγοντας τον γενικό αρσενικό τύπο; Μήπως είναι προτιμότερο να επιβαρύνουμε τα κείμενά μας με διπλούς (ή ακόμα και περισσότερους) τύπους αντί να τα επιβαρύνουμε με τα έμφυλα στερεότυπα με τα οποία μεγαλώσαμε; Στην τελική το τι είναι και τι δεν είναι δόκιμο στη γλώσσα δεν είναι θέσφατο, αλλά ορίζεται κοινωνικά και επαναπροσδιορίζεται σε κάθε εποχή. Αν θέλουμε, λοιπόν, να κάνουμε ορατές τις γυναίκες στο δημόσιο χώρο, θα έπρεπε να τις κάνουμε ορατές και στον δημόσιο λόγο.

Photo Credits: ActionAid

Ισότητα, δύναμη, εξουσία: σκέψεις με αφορμή ένα αρνητικό ρεκόρ της Ελλάδας

Πριν από περίπου δύο εβδομάδες, δημοσιεύτηκε από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων ο Δείκτης για την Ισότητα σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κάθε 2 χρόνια, βαθμολογεί τα 28 κράτη μέλη με βάση τις επιδόσεις τους για την ισότητα σε 6 τομείς: εργασία, χρήμα, εξουσία, γνώση, χρόνος και υγεία. Αποτυπώνει επίσης την κατάσταση που επικρατεί στην Ευρώπη των 28 σε σχέση με τη βία κατά των γυναικών. H Ελλάδα βρίσκεται σταθερά στην τελευταία θέση.

«Ναι, πάλι για τη βία κατά των γυναικών θα μιλάμε»

Η 25η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί από τον Οργανισμό ΗνωμένωνΕθνών (ΟΗΕ) ως η Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών. Δυστυχώς, παρά τα ανησυχητικα στοιχεία που έρχονται διαρκώς στη δημοσιότητα από όλο τον κόσμο, όταν μιλάμε για τη βία κατά των γυναικών, η αμφισβήτηση είναι μία από τις πρώτες αντιδράσεις που μπαίνουν στη συζήτηση.

Στηρίζοντας το μισό του ουρανού

Η ActionAid έχει ως μια από τις βασικές προτεραιότητές της τη στήριξη των κοριτσιών και των γυναικών. Θα αναρωτιόταν κανείς εάν χρειάζεται αυτή η έμφαση τον 21ο αιώνα. Όμως, ο δρόμος που έχουμε να διανύσουμε είναι ακόμη μακρύς. Η πρόοδος που έχει σημειώσει η Σουηδία στην ισότητα είναι τελείως διαφορετική από αυτή του Αφγανιστάν και της Σομαλίας.

795 εκατομμύρια άνθρωποι πεινούν. Κι όμως, υπάρχουν και καλά νέα.

Ο κόσμος γίνεται όλο και χειρότερος, όλο και πιο άδικος, ε; Εντάξει δεν υπάρχει μια εύκολη απάντηση, διότι ενώ εμείς βρισκόμαστε σε κρίση, άλλες περιοχές βρίσκονται σε άνθιση… Υπάρχει, όμως, κάτι που πρέπει να μας γεμίζει αισιοδοξία: η πείνα σε παγκόσμιο επίπεδο μειώνεται.

Μια στις τρεις

Μια στις τρεις γυναίκες στην ΕΕ αναφέρει ότι έχει υποστεί κάποιας μορφής σωματική ή σεξουαλική βία από τα 15 της χρόνια και μετά. Στην Ελλάδα, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 25%.

Το λεπίδι της ντροπής

Για 140 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια, η κλειτοριδεκτομή δεν είναι μια ακόμη βίαιη πρακτική. Είναι η αρχή του νήματος. Το πανάρχαιο «πέρασμα» από την παιδική στην ενήλικη ζωή και απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη στην κοινωνία.

Η ιστορία της Mai που περπάτησε 250 χιλιόμετρα.

Η Hoy Mai είναι 48 ετών, έχει 8 παιδιά και ζει στο χωριό Bos στην Καμπότζη. Μέχρι πριν από λίγο καιρό καλλιεργούσε ένα χωράφι ρύζι μέχρι που εταιρίες ζάχαρης της το άρπαξαν μετά από συμφωνία με την κυβέρνηση.

5 πρόσωπα της βίας

Η βία είναι γένους θηλυκού. Μία στις τρεις γυναίκες παγκοσμίως θα βιώσει κάποια μορφή βίας στη διάρκεια της ζωής της. 1.6 εκατομμύρια γυναίκες θα χάσουν τη ζωή τους. Ελάχιστες θα κάνουν...

Χρόνια πολλά Μαλάλα

Τον προηγούμενο Οκτώβριο η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου. Οι Ταλιμπάν πυροβόλησαν στο κεφάλι ένα 14χρονο κορίτσι από το Πακιστάν...

Obrigada Mozambique (ή αλλιώς η Ευρώπη σε ευχαριστεί Αφρική για τη γη σου)

To όγδοο ταξίδι στην Αφρική σε διάστημα 4 ετών. Και κάθε φορά η ανυπομονησία και οι προσδοκίες είναι σα να είναι το πρώτο. Σε λιγότερο από 24 ώρες πετάμε για Maputo, Μοζαμβίκη, στη χώρα ...

Στη μέση αυτής της τρέλας, θα σταθούμε

Πριν μιλήσουμε για την αγάπη, ας σκεφτούμε για λίγο την έλλειψή της. Δεν μιλάω για την μοναξιά, αλλά για την βία. Εκείνη που συμβαίνει χωρίς λογική, μέσα μας, δίπλα μας και σε κάθε γωνιά του κόσμου. Τη βία που ...

Μηδενική ανοχή στην κλειτοριδεκτομή

Πριν από λίγες ημέρες, επέστρεψε στην Ελλάδα μια ομάδα 5 εθελοντών κινηματογραφιστών που ταξίδεψαν μέχρι το Tangulbei της Κένυας για τη δημιουργία του “Excision”...

Υπερασπίζοντας το μικρό παραγωγό

Μια από τις λέξεις που όλο και περισσότερο χρησιμοποιούμε είναι η λέξη «αλληλεγγύη». Κι αυτό γιατί όλο και περισσότεροι...

Made in Cambodia

Η Καμπότζη είναι άλλη μια ασιατική χώρα όπου κατασκευάζονται πάμφθηνα και με άθλιες συνθήκες εργασίας ρούχα που εξάγονται σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ActionAid...

Μικροί παραγωγοί ενάντια στη φτώχεια

Σήμερα, Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Φτώχειας, ας μην ασχοληθούμε με στατιστικά ή μελέτες. Ας μάθουμε από τους ανθρώπους που ξεπερνούν τις δυσκολίες της ζωής...

Χρόνια πολλά στη Nulu!

Εχτές ήταν η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπιστικής Δράσης κι επομένως, γιόρταζε η Nulu Nabunya από τις φτωχογειτονιές της Kampala στην Ουγκάντα, όπου ζει και ...

Η φλόγα είναι γένους θηλυκού

Στις πιο φτωχές περιοχές του κόσμου, συχνά τα κορίτσια θεωρούνται βάρος. Ιδιαίτερα στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της Ινδίας, αρκετές μητέρες μόλις μάθουν το φύλο του παιδιού και είναι κορίτσι, καταφεύγουν στην έκτρωση.

Μητέρα ετών 12

Για τους περισσότερους από εμάς, μητέρα σημαίνει αγάπη, στοργή, φροντίδα, ανιδιοτέλεια. Σε πολλές χώρες, η μητρότητα προστατεύεται από τον νόμο. Όταν εφαρμόζεται και οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες το επιτρέπουν, δίνει την...