Οι δημόσιες υπηρεσίες στη μετά-Covid εποχή με τις γυναίκες στο επίκεντρο

Αγγελίνα Τσακίρη
Public Awareness Projects Officer

Ημέρα Δημοσίων Υπηρεσιών η 23η  Ιουνίου, μια άγνωστη παγκόσμια ημέρα, με μεγάλη, όμως, σημασία. Γιατί είναι σημαντικές οι δημόσιες υπηρεσίες, πώς επηρεάστηκαν από την πανδημία και γιατί εστιάζει η ActionAid στις γυναίκες;

Πρώτα από όλα μέσα από την πανδημία του κορωνοϊού αναδείχθηκε η τεράστια σημασία της επάρκειας και της αποτελεσματικότητας του τομέα της υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς αυτός βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος λόγω των αυξημένων αναγκών περίθαλψης, ενώ έγινε εμφανής η υποχρηματοδότηση του συγκεκριμένου τομέα και η ανάγκη επένδυσης σε πόρους και σε εργαζόμενους. Λόγω της πανδημίας, αναδείχθηκαν περισσότερο από ποτέ, οι δύσκολες συνθήκες εργασίας που αντιμετωπίζουν καθημερινά όσοι και όσες δουλεύουν στα δημόσια νοσοκομεία και τις πρωτοβάθμιες μονάδες υγείας, οι ελλείψεις που υπάρχουν σε εξοπλισμό ώστε να τηρούνται τα μέτρα προστασίας, καθώς και οι χαμηλές αμοιβές. Σε δεύτερο επίπεδο, η διάσταση του φύλου γίνεται ιδιαίτερα εμφανής στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και κυρίως στην εκπαίδευση και στην υγεία. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τους 14,7 εκατομμύρια εργαζόμενους στον τομέα της υγείας σε όλη την Ευρώπη, το 78% είναι γυναίκες. Στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφερθούμε στο χάσμα των αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών εργαζόμενων στον δημόσιο τομέα, με την ψαλίδα να κυμαίνεται από 20% έως και 36% στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με έρευνες των Πανεπιστημίων Loughborough, Durham και Warwick.

Ένας από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι και το γεγονός ότι οι γυναίκες κυρίως είναι υπεύθυνες για τη φροντίδα των παιδιών, των οικογενειών τους και των μεγαλύτερων, κάτι που τις εμποδίζει από το να διεκδικήσουν υψηλότερες και καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ειδικά στις φτωχότερες χώρες. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), οι γυναίκες φέρνουν σε πέρας πάνω από τα τρία τέταρτα της μη αμειβόμενης φροντίδας και της οικιακής εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο.

 

Τα παιδιά παίζουν στο κοινοτικό κέντρο φροντίδας παιδιών στο Νεπάλ

Η έκθεση WhoCaresfortheFuture: financegenderresponsivepublicservices της ActionAid, πραγματεύεταιτη χρόνια υποχρηματοδότηση του δημοσίου τομέα στις αναπτυσσόμενες χώρες, το θέμα της φροντίδας των παιδιών, της εκπαίδευσης, του νερού και άλλων δημόσιων υπηρεσιών και τον αντίκτυπο που αυτά έχουν στη μη αμειβόμενη εργασία των γυναικών και στην οικιακή εργασία. Η έκθεση βασίζεται σε πρωτογενή έρευνα και δείχνει τη σχέση ανάμεσα στη νέα κρίση χρέους και στις δαπάνες για δημόσιες υπηρεσίες, στο πώς η λιτότητα και ο περιορισμός των μισθών στον δημόσιο τομέα, επηρεάζει τις νέες προσλήψεις εργαζόμενων στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης, ενώ τέλος καταδεικνύει το πώς οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις μπορούν να μεταμορφώσουν τη χρηματοδότηση των δημοσίων υπηρεσιών.

Στην Ελλάδα ο δημόσιος τομέας έχει δεχθεί μεγάλη κριτική τα τελευταία χρόνια, κυρίως γιατί από πολλούς κρίνεται αναποτελεσματικός και απαρχαιωμένος. Η πανδημία του κορωνοϊού μας έδειξε ότι μπορεί να ανταποκριθεί και να λειτουργήσει σε συνθήκες κρίσης, αφού είδαμε να προσαρμόζεται πολύ γρήγορα στις νέες ανάγκες των πολιτών, με τις περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες να λειτουργούν ηλεκτρονικά από απόσταση. Ωστόσο και στην Ελλάδα έγιναν εμφανείς οι ελλείψεις που παρουσιάζει κυρίως ο τομέας της υγείας, δεδομένης της έκτακτης κατάστασης που δημιούργησε η πανδημία.

Σίγουρα η λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών στις ευρωπαϊκές χώρες σε σχέση με τις αναπτυσσόμενες χώρες είναι πολύ διαφορετική, με τις ανάγκες των τελευταίων να είναι πολύ μεγαλύτερες, όμως κοινή συνιστώσα είναι ότι ο δημόσιος τομέας πρέπει να εκσυγχρονιστεί, συμπεριλαμβάνοντας τη διάσταση του φύλου στην απασχόληση και στους μισθούς, την ανταπόκριση στις νέες και ολοένα αυξανόμενες ανάγκες, ειδικά στον τομέα της υγείας, και την ανάγκη επένδυσης σε προσωπικό και πόρους.

Πιο συγκεκριμένα, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, είναι σημαντικές οι προσλήψεις εργαζομένων πρώτης γραμμής στον τομέα της υγείας, ακόμα και προληπτικά, σε όλες τις χώρες. Με την οικονομική κρίση που φέρνει ο κορωνοϊός, πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα χρηματοδότησης, δυσκολία στην εξυπηρέτηση χρέους, αύξηση της ανεργίας, κλείσιμο επιχειρήσεων, μείωση του ΑΕΠ, με αποτέλεσμα να είναι επιτακτική η ανάγκη να ληφθούν μέτρα προκειμένου να μην περικοπούν οι δαπάνες για βασικές δημόσιες υπηρεσίες και να μην επηρεαστεί η ελεύθερη πρόσβαση των ανθρώπων σε αυτές.

Οι ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες και η πρόσβαση σε αυτές, ειδικά των γυναικών και κυρίως στις φτωχότερες χώρες, επηρεάζει το βιοτικό τους επίπεδο, καθώς μπορεί να μην έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε σχολεία και σε νοσοκομεία, με αποτέλεσμα να περιορίζονται στη φροντίδα των παιδιών και στην απλήρωτη εργασία. Χώρες όπως το Κογκό, η Σιέρα Λεόνε, η Ζάμπια, η Γκάνα και η Κένυα ξοδεύουν πολύ περισσότερα χρήματα στην εξυπηρέτηση του χρέους τους απ’ ότι στην υγεία και στην εκπαίδευση, γι’ αυτό και σε αυτές τις χώρες είναι εντονότερα τα φαινόμενα της διάστασης του φύλου, της απλήρωτης εργασίας και της οικιακής φροντίδας.

Η ποιότητα των δημοσίων υπηρεσιών και η δυνατότητα πρόσβασης από όλους, είναι εξαιρετικά σημαντική σε παγκόσμιο επίπεδο και ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς η παροχή δημόσιων υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στο φύλο μπορεί πραγματικά να μεταμορφώσει τη ζωή των γυναικών και κατά συνέπεια του κόσμου. Για τους λόγους αυτούς, στην ActionAid πιέζουμε για έναν δημόσιο τομέα που θα προστατεύει τους πιο ευάλωτους και θα λειτουργεί για να φέρει περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη.

 

Credits Εσωτερικής Φωτογραφίας: Bikash Acharya/ActionAid

Credits Κεντρικής Φωτογραφίας: Karin Schermbrucker/ActionAid