Της Κατερίνας Ματιάτου*
Στον σύγχρονο και διασυνδεδεμένο κόσμο, ο χρηματοοικονομικός εγγραμματισμός είναι κάτι παραπάνω από βασικό συστατικό για την οικονομική ανάπτυξη μιας κοινωνίας: αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της ενεργούς και υπεύθυνης πολιτειότητας (active citizenship). To financial literacy εξοπλίζει τα άτομα με τις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται για να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις σχετικά με τα οικονομικά τους, να συμβάλλουν στην οικονομική σταθερότητα και να συμμετέχουν στην κοινωνία με τρόπο που να προάγει τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητά της.
Η δράση των υπεύθυνων και ενεργών πολιτών περιλαμβάνει τη συμμετοχή σε ανοιχτές, συμμετοχικές και δημοκρατικές διαδικασίες, την υποστήριξη αιτημάτων και τη συμβολή στην ευημερία των κοινοτήτων και, σε βάθος χρόνου των κρατών και του κόσμου συνολικά.
Ως εκ τούτου, η βασική κατανόηση των οικονομικών εννοιών και διαδικασιών, όπως η κατάρτιση προϋπολογισμού, η αποταμίευση και η επένδυση, είναι απαραίτητη για την χωρίς δυσκολίες οικονομική δραστηριοποίησή τους μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο. Η οικονομική γνώση, πέρα από τις θετικές επιπτώσεις στην καθημερινότητά τους, «εξουσιοδοτεί» τους πολίτες να αναλάβουν τον έλεγχο του οικονομικού τους μέλλοντος, επιτρέποντάς τους να κατανέμουν τους πόρους τους με επίγνωση του οικονομικού περιβάλλοντος και των δεδομένων, να σχεδιάζουν με μακροπρόθεσμο όραμα και να επιδιώκουν τους στόχους τους με αυτοπεποίθηση.
Επιπλέον, ο χρηματοοικονομικός εγγραμματισμός προάγει την ευθύνη των πολιτών προωθώντας ηθικές και βιώσιμες οικονομικές συμπεριφορές. Όταν τα άτομα κατανοούν τις συνέπειες των (χρηματο)οικονομικών τους αποφάσεων, είναι πιο πιθανό να προβαίνουν σε οικονομικές κινήσεις μειώνοντας το ρίσκο, να προγραμματίζουν μακροπρόθεσμα και να κινούνται με βάση αυτόν τον προγραμματισμό, ακόμη και να επιλέγουν τους εκπροσώπους τους στο Κοινοβούλιο ανάλογα, συμβάλλοντας θετικά στην πορεία της οικονομίας. Η υπεύθυνη διαχείριση των (χρηματο)οικονομικών όχι μόνο ωφελεί τα άτομα, αλλά ενισχύει επίσης τις κοινότητες και την κοινωνία συνολικά.
Παράλληλα, ο χρηματοοικονομικός εγγραμματισμός παίζει κρίσιμο ρόλο στην προώθηση της κοινωνικής ισότητας και της συμπερίληψης. Με την παροχή στα άτομα από διάφορες κοινωνικές ομάδες των εργαλείων και των γνώσεων που χρειάζονται για να διαχειριστούν τα οικονομικά τους αποτελεσματικά, μπορούμε να θέσουμε τις βάσεις για πιο βιώσιμες πρακτικές και να βοηθήσουμε να χτιστούν «γέφυρες» μεταξύ των πιο ευάλωτων και των σταθερών ομάδων.
Καθώς οι επιχειρήσεις, οι κυβερνήσεις και οι οργανισμοί αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο τη σημασία του χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού, οι προσπάθειες για την προώθηση της οικονομικής εκπαίδευσης αποκτούν βαρύτητα σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο σχεδιασμός και η πρόσφατη παρουσίαση της αντίστοιχης Εθνικής Στρατηγικής και τα προγράμματα που υλοποιούνται από θεσμικούς φορείς και Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών υποστηρίζουν αυτήν την προσπάθεια. Σε αυτό το πλαίσιο, πρωτοβουλίες όπως το πρόγραμμα «Αλφαβητάρι Οικονομικών» της ActionAid, που υλοποιείται σε Ελλάδα και Κύπρο με την υποστήριξη της Alpha Bank και του European Investment Bank Institute, αντίστοιχα, έρχονται να δώσουν ουσιαστική ώθηση, μέσα από συστηματική εφαρμογή του προγράμματος στα σχολεία των 2 χωρών. Το πρόγραμμα έχει την έγκριση από τα Υπουργεία Παιδείας Ελλάδας και Κύπρου, αντίστοιχα, και, έως τώρα, έχουν συμμετάσχει σε αυτό σχεδόν 1.000 εκπαιδευτικοί και 10.000 μαθητές.
Παρέχοντας προσιτή εκπαίδευση στο σχολείο, κάνουμε ένα πολύ ουσιαστικό βήμα για να απελευθερώσουμε τις δυνατότητες των πολιτών του αύριο για οικονομική ενδυνάμωση, να μειώσουμε τις κοινωνικές ανισότητες και να δημιουργήσουμε ένα φωτεινότερο μέλλον για όλες και όλους.
*Η Κατερίνα Ματιάτου είναι Επικεφαλής Ανάπτυξης της ActionAid στην Ελλάδα.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο epixeiro.gr.