Σε έναν κόσμο που φαίνεται να κάνει δύο βήματα μπρος κι ένα πίσω, σε μια κοινωνία όπου πολλοί άνθρωποι νιώθουν ότι είναι πολύ μικροί και ασήμαντοι για να μπορέσουν να βελτιώσουν τα πράγματα, η επιμονή, η υπομονή και η μεθοδικότητα γίνονται οι βάσεις της αλλαγής στον κόσμο.
Εκεί βασίζεται και το πρόγραμμα Αναδοχής της ActionAid που προσπαθεί να φέρει την αλλαγή, όχι στηρίζοντας μόνο συγκεκριμένα παιδιά, αλλά ολόκληρες τις κοινότητες τους, ενώ ορισμένες παρεμβάσεις εστιάζουν ακόμα και σε ολόκληρες χώρες. Διότι στόχος είναι η καταπολέμηση των αιτιών που δημιουργούν φτώχεια και όχι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Μοιράζοντας είδη μπορεί να καλύπτεται η ανάγκη της στιγμής, αλλά το πρόβλημα δεν λύνεται, ενώ ταυτόχρονα δημιουργείται μια σχέση εξάρτησης ανάμεσα στους επωφελούμενους και τις οργανώσεις που διανέμουν τα προϊόντα. Αντιθέτως, η δημιουργία ευκαιριών για εργασία και για αύξηση του εισοδήματος είναι μια βιώσιμη λύση.
Επιπλέον, είναι πιο αποτελεσματικό οι ίδιοι οι άνθρωποι να εκπαιδευτούν, να πιστέψουν στον εαυτό τους και έτσι οι ίδιοι να βελτιώσουν τον κόσμο τους και γι’ αυτό η ActionAid παρέχει τις γνώσεις και τα εργαλεία. Κάθε δράση της διαμορφώνεται με βάση τις ανάγκες, τα προβλήματα και τις συνθήκες της κάθε περιοχής. Είναι οι ίδιοι οι κάτοικοι που υπαγορεύουν την εκάστοτε πορεία, ώστε να γίνονται εκείνοι οι φορείς της αλλαγής, με απώτερο στόχο μετά από χρόνια να μπορούν να προχωρούν ανεξάρτητοι και αυτάρκεις. Η δράση της εστιάζεται σε 5 βασικούς άξονες.
Πίεση στις αρχές για καλύτερες υπηρεσίες
Φωτογραφία: Juliana Ribeiro/ ActionAid
Οι αρχές μπορούν να φέρουν σημαντικές αλλαγές στο επίπεδο ζωής των κατοίκων. Γι’ αυτό, η ActionAid εκπαιδεύει τους πολίτες να τους ασκούν πίεση, ώστε να υπάρχει διαφάνεια και να παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες και υποδομές με ποιότητα. Ένα παράδειγμα ενός τέτοιου αγώνα έχουμε από τη φτωχογειτονιά στην πόλη Ρεσίφε στη Βραζιλία, η ActionAid και ο τοπικός συνεργάτης της ETAPAS εκπαίδευσαν τη Sebastiana Maria dos Prazeres, η οποία αναδείχθηκε σε ηγέτιδα της περιοχής της. «Παρακολούθησα κάποια σεμινάρια και τώρα είμαι μέλος του δικτύου IJF και εκπροσωπώ το περιβαλλοντικό συμβούλιο του δήμου μας. Τα σκουπίδια αποτελούν τεράστιο πρόβλημα, αν και βλέπουμε κάποια βελτίωση. Πλέον, υπάρχει απορριμματοφόρο που τα μαζεύει καθημερινά, ενώ πριν ερχόταν μόνο δυο φορές τη βδομάδα. Διεκδικήσαμε, όμως, να έρχεται κάθε μέρα. Αυτό οφείλεται στην ActionAid και στην ETAPAS και τις ευχαριστούμε πολύ. Το άλλο μεγάλο μας όνειρο είναι να αποκτήσουμε ένα κανονικό αποχετευτικό σύστημα. Οι πολιτικοί μάς λένε ότι στοιχίζει πάρα πολλά και ότι είναι δύσκολο. Έχουμε καταλάβει, όμως, ως κοινότητα ότι μόνο όλοι μαζί μπορούμε να διεκδικούμε και να πετυχαίνουμε τους στόχους μας.»
Στήριξη των φτωχών αγροτών
Φωτογραφία: Kanye Paul/ ActionAid
Η ActionAid δουλεύει ώστε οι φτωχοί αγρότες και κυρίως οι γυναίκες να έχουν πρόσβαση στη γη και στους φυσικούς πόρους και να μπορούν να αντεπεξέλθουν στην κλιματική αλλαγή. Κι εδώ η εκπαίδευση των αγροτών αποτελεί πολύ σημαντικό εργαλείο. Για παράδειγμα στη Ζιμπάμπουε, ο Mahamba Nkomo από το Nkayi, εκπαιδεύτηκε, άλλαξε νοοτροπία και έτσι άλλαξε τη ζωή του. «Ήμουν αγρότης και πίστευα ότι τα προγράμματα της ActionAid ήταν χάσιμο χρόνου, αφού η μοίρα μας εξαρτάται από τον Θεό. Η ζωή μου περιστρεφόταν γύρω από τους «μάγους» του χωριού, που έπαιρναν μια αγελάδα για αμοιβή. Έτσι, εκεί που είχα 30 αγελάδες, κάποια στιγμή μου έμειναν μόνο 3! Τότε με πλησίασε η ActionAid και με έπεισε να εφαρμόσω κάποιες τεχνικές που μου έδειξαν. Αυτά που μου είπαν φάνηκε να δουλεύουν κι έτσι άρχισα να ακολουθώ κατά γράμμα τις συμβουλές τους. Έφτιαχνα κομπόστ και πουλούσα την κοπριά, βγάζοντας έτσι αρκετά χρήματα. Είναι απίστευτο, αλλά έτσι, απέκτησα 9 ακόμα αγελάδες και τα 3 αυτά χρόνια δεν μου έχει ψοφήσει κανένα ζώο!»
Βελτίωση της εκπαίδευσης
Φωτογραφία: ActionAid
Τα σχολεία αποτελούν σημαντική κοιτίδα αλλαγής και διαμόρφωσης των πολιτών του μέλλοντος. Γι’ αυτό και η ActionAid δουλεύει για τη βελτίωση της ποιότητας της δημόσιας εκπαίδευσης, στην οποία πρέπει να έχουν πρόσβαση όλα τα παιδιά, χωρίς διακρίσεις. Επιπλέον, κινητοποιεί τους ίδιους τους νέους για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Στο Νεπάλ, για παράδειγμα, πολλά παιδιά μένουν εκτός εκπαίδευσης εξαιτίας της νοοτροπίας των γονιών τους. Όπως εξηγεί ο 13χρονος Suraj από την Μπάνκε «Οι άνθρωποι στο χωριό μου δεν γνώριζαν πόσο σημαντική είναι η εκπαίδευση, γιατί πολλοί δεν ξέρουν να γράφουν και να διαβάζουν. Είναι πολύ φτωχοί και στέλνουν τα παιδιά τους να δουλεύουν για να τους βοηθούν οικονομικά. Το ίδιο έκανα και εγώ. Κανένας από την οικογένεια μου δεν πήγε σχολείο και εγώ περισσότερο βοηθούσα στις δουλειές, παρά πήγαινα σχολείο. Δεν μας έφταναν όσα έβγαζε ο πατέρας μου και όταν τελείωσα την τρίτη δημοτικού, εκείνος αποφάσισε να με στείλει να δουλέψω σε ένα γκαράζ για να μάθω να επισκευάζω ποδήλατα και μηχανές. Η μητέρα μου, όμως, άρχισε να συμμετέχει σε ομάδα γυναικών της ActionAid και να παρακολουθεί προγράμματα εκπαίδευσης για μεγάλους. Έμαθε για τη σημασία της εκπαίδευσης και έπεισε τον πατέρα μου ότι είναι κακή ιδέα να αφήσω το σχολείο σε τόσο μικρή ηλικία. Τώρα είμαι στην έβδομη τάξη, είμαι ανάμεσα στους καλύτερους μαθητές και οι γονείς μου είναι περήφανοι για εμένα.»
Ανακούφιση των κατοίκων που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές
Φωτογραφία: ActionAid
Οι φυσικές καταστροφές δεν χτυπούν με τον ίδιο τρόπο όλους τους ανθρώπους. Μια πλούσια περιοχή έχει λιγότερα θύματα από μια φτωχή. Οι άνθρωποι και το κράτος πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για τους μελλοντικούς κινδύνους. Για το λόγο αυτό, η ActionAid εργάζεται στο να μειώσει τους κινδύνους από τις φυσικές καταστροφές στις περιοχές που στηρίζει. Ενώ όταν χτυπήσουν προσπαθεί να καλύψει τις άμεσες ανάγκες και μένει για μεγάλο διάστημα στις πληγείσες περιοχές αφού σβήσουν τα φώτα της δημοσιότητας. Για παράδειγμα, όταν ο ιός του Έμπολα χτύπησε τη Σιέρρα Λεόνε, η οργάνωση κινητοποίησε τις ομάδες γυναικών που εργάζονταν ήδη για την πρόληψη του AIDS, ώστε να μειωθεί η μετάδοση του ιού. Στη συνέχεια, εστίασε στις περιοχές που στήριζε ήδη μέσω της Αναδοχής, όπως η κοινότητα Μπο. Όπως εξηγεί η Isatu Kamara από το χωριό Bombali, «παλαιότερα καλλιεργούσαμε τα χωράφια μας και πουλούσαμε τη σοδειά μας στην τοπική αγορά. Αυτό γινόταν πριν τον Έμπολα, γιατί μετά για μεγάλο διάστημα δεν μας επιτρεπόταν να μετακινηθούμε. Περάσαμε πολύ δύσκολα. Ευτυχώς, όμως, η ActionAid μάς βοήθησε πολύ, αφού έδωσε σε κάθε ομάδα γυναικών 10 ζώα, για να τα μεγαλώσουμε και στη συνέχεια να πουλήσουμε τα προϊόντα τους. Επίσης, η ActionAid δημιούργησε μικρές ομάδες αποταμίευσης και δανειοδότησης και μπόρεσαν κάποιες γυναίκες να αρχίσουν τις δικές τους επιχειρήσεις. Έτσι, με τα χρήματα που κερδίζουμε μπορούμε να φροντίσουμε καλύτερα τα παιδιά μας.»
Υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών
Φωτογραφία: Marta Chen/ ActionAid
Τέλος, σε όλες τις δράσεις της, η ActionAid υπερασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών, ενισχύοντας το ρόλο τους στην οικογένεια και στην κοινωνία και στηρίζοντάς τες να αποκτήσουν δικό τους εισόδημα και να σταματήσουν η βία και οι διακρίσεις εναντίον τους. Αυτό εξηγεί και η Matilde Choc Choc από τη Solola, στη Γουατεμάλα.«Πριν από 4 χρόνια άρχισα να συμμετέχω στις δραστηριότητες και στα σεμινάρια της ActionAid και εκεί έμαθα για τα δικαιώματα που έχουν οι γυναίκες, για τις μορφές βίας, τα οικονομικά δικαιώματα. Κατάλαβα ότι μπορούμε να βελτιώσουμε την υπάρχουσα κατάσταση και να έχουμε το δικό μας εισόδημα. Έχω μάθει πολλά και έχω βοηθήσει κι άλλες γυναίκες στην κοινότητά μου, περισσότερες από 300. Μου αρέσει να μοιράζομαι μαζί τους ότι υπάρχουν τρόποι για να ξεφύγουν από τη βία και ότι δεν είναι μόνες τους, αλλά υπάρχουν και άλλες γυναίκες που τις υποστηρίζουν. Η αλλαγή ξεκινά από το σπίτι και πολλές γυναίκες έχουν το θάρρος να καταπολεμήσουν τη βία των συζύγων τους. Μαζί μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα γιατί όλοι, άντρες και γυναίκες, έχουμε τα ίδια δικαιώματα.»
Έτσι, λοιπόν, η Αναδοχή και τα άλλα προγράμματα της ActionAid γίνονται η κινητήρια δύναμη που φέρνει την αλλαγή. Εδραιωμένη γερά στην πραγματικότητα και γνωρίζοντας ότι ο κόσμος αλλάζει με κόπο και επιμονή, η ActionAid στηρίζεται σε συμμάχους της: την κοινωνία των πολιτών και κυρίως τους ίδιους τους υποστηρικτές της.