Στις 28 Νοεμβρίου 2019, ο Ύπατος Αρμοστής για τους Πρόσφυγες, Φιλίπο Γκράντι, επισκέφθηκε το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης στη Μόρια της Λέσβου προκειμένου να διαπιστώσει από πρώτο χέρι το ανθρώπινο κόστος των μεταναστευτικών πολιτικών που έχουν εγκλωβίσει περισσότερους από 39.000 ανθρώπους σε υπερσυνωστιμένους και επικίνδυνους καταυλισμούς.
Με αφορμή την επίσκεψη του Γκράντι, 17 οργανώσεις* που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα παρέδωσαν γραπτή ανακοίνωση παροτρύνοντάς τον να προωθήσει στις ελληνικές αρχές σημαντικούς προβληματισμούς που αφορούν στην πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου, την παροχή βασικών υπηρεσιών και την ανεπάρκεια στην παιδική προστασία. Οι συνυπογράφουσες οργανώσεις επισήμαναν επίσης την ανάγκη οι ελληνικές αρχές να εφαρμόσουν ενταξιακά μέτρα και κάλεσαν τον Ύπατο Αρμοστή να συμμετάσχει στις προσπάθειες της Ελλάδας να εμπλέξει ενεργά τα Κράτη Μέλη της ΕΕ στην ανάγκη εδραίωσης καλύτερων μηχανισμών κατανομής ευθυνών σχετικά με τους πρόσφυγες που φτάνουν στην Ευρώπη.
Οι οργανώσεις δίνουν έμφαση στις απαράδεκτες και οικτρές συνθήκες υποδοχής στα «χοτσποτ». Από τον Ιούλιο του 2019, χιλιάδες νεοαφιχθέντες αιτούντες άσυλο δεν διαθέτουν πρόσβαση στη δημόσια περίθαλψη, εξαιτίας ενός κενού που εκθέτει ανθρώπινες ζωές σε κίνδυνο. Ταυτόχρονα, η αναβολή της εφαρμογής του νόμου για την επιτροπεία (4554/2018) έχει ως αποτέλεσμα να παραβιάζονται τα δικαιώματα των παιδιών, καθώς καταλήγουν χωρίς κηδεμόνα άρα χωρίς υποστήριξη και προστασία σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας υποδοχής και ασύλου. Καθώς εκκρεμεί η εφαρμογή του νέου επιχειρησιακού σχεδίου της κυβέρνησης για την προστασία των ασυνόδευτων παιδιών, κι ενώ ο αριθμός τους στη χώρα είναι υψηλότερος από ποτέ, οι συνθήκες παιδικής προστασίας επιδεινώνονται, με χιλιάδες παιδιά να διανυκτερεύουν μαζί με ενήλικες σε ακατάλληλα ενδιαιτήματα, χωρίς προστασία ή πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες ή αγαθά. Επιπλέον, ο νέος νόμος της Ελλάδας για τη Διεθνή Προστασία, μεταξύ άλλων, καταργεί βασικές εγγυήσεις της διαδικασίας ασύλου σε πρώτο βαθμό ενώ εισάγει σημαντικά γραφειοκρατικά εμπόδια που θέτουν σε κίνδυνο το δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής σε δεύτερο βαθμό και τελικά καθιστούν αμφίβολη τη νομιμότητα και την αποτελεσματικότητα του συστήματος ασύλου στο σύνολό της.
*ActionAid, Άρσις, Γιατροί του Κόσμου, Danish Refugee Council, Defence for Children International, Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Διοτίμα, Έλιξ, Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων, Help Refugees, International Rescue Committee, Mobile Info Team, Oxfam, Refugee Legal Support, SolidarityNow, Terre des hommes Hellas